Ұлттық «Ханталапай» ойыны 2020

Ұлттық «Ханталапай» ойыны

Национальная игра «Ханталапай»

Ойынның мақсаты: ұлттық ойындар, қазақ халқының мәдениетімен, салт-дәстүрімен таныстыру арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуға ықпал ету.

Цель игры : способствовать развитию логического мышления у детей дошкольного возраста через национальные игры, ознакомлению с культурой, традициями и обычаями казахского народа.

Міндеттері/Задачи:

1. Балалардың танымдық қабілеттерін арттыру.

Расширять кругозор детей, повышать навыки познавательной     активности детей.

2. Шапшаңдық, шапшаң ойлау, ептілік, қимыл-қозғалысын дамыту. Развивать сообразительность, быстроту мышления, ловкость, координацию движения, глазомер.

 3. Отанына, туған жеріне, туған өлкесіне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Воспитание любви к Родине, стране, родному краю.

Ойын барысында қойылатын сұрақтар ұлттық мәдениет және салт-дәстүрге байланысты болуы керек. Ойын шарты ептілікті, дәлділікті талап етеді. Вопросы, задаваемые в ходе игры, должны быть связаны с национальной культурой и традициями. Условия игры требуют ловкости, точности, меткости.

Жабдықтар: дене шынықтыру залы ұлттық нақышта безендірілген (текемет, сырмақ, алаша, асық, қоржын) алдын-ала дайындалған сұрақтар.

Оборудование: спортивный зал, оформлен  в национальном стиле (текемет с узорами, сырмак, алаша и т. д., асыки, коржын, с национальным орнаментом, заранее подготовленные задания.

Ход мероприятия

Зал празднично украшен, в зале много гостей в национальных костюмах, звучит весёлая музыка.

Голос за кадром: Құрметті қонақтар, бүгінгі халықаралық ойындар фестиваліне Қазақстаннан келген қонақтарды қарсы алайық!

 А сейчас  мы рады приветствовать на нашем фестивале национальных игр гостей из  Казахстана! Встречаем их.  (Играет детский оркестр, участники игры и руководители обходят круг почёта и останавливаются лицом к экрану. На экране идут слайды о Казахстане).

Ведущий 1: Қазақстан – шексіз дала, таулар, ормандар, көлдер мен теңіздер. Казахстан это бескрайние степи, горы, леса, озера и моря.

Ведущий 2: Қазақстан – қызғалдақ пен алманың Отаны.

Казахстан это Родина тюльпанов и яблок

Қазақстанда дүние жүзіндегі ең ірі  Медеу мұз айдыны бар бар.

В Казахстане самый высокогорный каток в мире - Медео.

Қазақстанда әйгілі Балқаш көлі бар, көлдегі жарты су ащы, жартысы тұщы.

 В Казахстане знаменитое озеро Балхаш, половина озера пресной воды, половина солёной.

Қазақстанның көрнекті жері-Байқоңыр ғарыш айлағы. Онда Ю.А.Гагарин адамзат тарихындағы алғашқы рет ғарышқа ұшты.

 Достопримечательностью Казахстана является Космодром «Байконур» откуда Ю.А. Гагарин совершил первый в истории человечества полёт в космос.

Республикада мал, жылқы және түйе өсрумен айналысады.

В республике занимаются разведением крупного рогатого скота лошадей и верблюдов.

Қазақстан-өзінің мәдени дәстүрлерін құрметтейтін, болашаққа бағытталған мемлекет.

 Казахстан это страна, устремленная в будущее, которая свято чтит свои культурные традиции. Одним из важнейших элементов культуры казахского народа являются национальные игры. Казахскую национальную игру можно рассматривать как средство умственного развития детей дошкольного  возраста. В содержании национальных игр казахского народа заключен позна­вательный материал, в достаточной степени расширяющий кругозор ребенка, уточняющий его пред­ставления о мире, стране, родном народе.

Қазақтың ұлттық асық ойынын адамзаттың мәдени мұрасының бөлігі ретінде ЮНЕСКО таныды.

 Казахская национальная игра в асык (часть кости овцы) признана ЮНЕСКО как часть культурного наследия человечества. В асыки чаще всего играют дети.

Қазақстанда  «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында асық ойынына деген қызығушылық қайта жандандырылуда.

 В Казахстане пытаются вновь возродить интерес к игре в асыки. Эта забава полезна для здоровья детей и может стать профилактикой заболеваний опорно-двигательного аппарата. Игра развивает у детей меткость, ловкость и мелкую моторику.

«Ойын позитивті өзара әрекеттестіктің, достық пен әлеуметтік бірліктің жақсы үлгісі болып табылады. Ойын дәстүрі негізінен үлкендерден кішілердің бақылауы барысында таратылып, игеріледі»-деп ЮНЕСКО қазақ ойынына баға берді.

Ұлттық Kazakh Tourism компаниясы асық ойынын Қазақстанның туристік брендтерінің бір элементі ретінде жасауға ниетті.

"Игра является хорошим примером позитивного взаимодействия, социальной сплоченности и дружбы. Традиция игры передается и усваивается, главным образом, в процессе наблюдения младших мальчиков за старшими", — такую оценку давала ЮНЕСКО казахской игре.

Национальная компания Kazakh Tourism намерена сделать игру в асыки одним из элементов туристического бренда Казахстана.

Бүгінгі фестивальда Қазақстан спортты-интеллектуалды Ханталапай  ойынын паш етеді.

И сегодня Казахстан, на международном фестивале представит спортивно интеллектуальную игру-

Дети: Ханталапай!

Балалар, шеңбер жасап отырайық.

Қазақ халқының шаруашылығы мал өсіруге негізделгендіктен қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген.  

Әсіресе, қойды көп өсіргендіктен, балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Асық – төрт түлік малдың ішінде қой – ешкінің тілерсегінде, асық жілік басында орналасатын шымыр сүйек. Асықпен жақсы ойнау үшін ойын кезінде асықтың сыртқы пішіндері  мен түрлерін жетік білу үлкен рөл атқарады.

Алшы – асықтың иірілгенде тегіс табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ойын кезінде оған бірінші дәрежелі мән беріледі. Тәйке (тауа) – асықтың иірілгенде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Бұл екінші дәрежелі мәнге ие. Бүге (бүк) – асықтың иірілгенде дөңес жоны үстіне қарап, етпетінен жатық түсуі. Бұл үшінші дәрежелі мәнге ие. Шіге (шік) – асықтың иірілгенде шұңқыр құрсақ жағы үстіне қарап, шалқасынан жатық түсуі. Бұл төртінші дәрежелі мәнге ие.

Так как основная деятельность кочевого казахского народа была связана в первую очередь с животноводством, игры в асыки были широко распространены как среди детей, так и среди взрослых. Существует множество игр с асыками. Но чтобы успешно играть в них, нужно знать виды асыков и их основные положения при выпадении.

1. Алшы - положение асыка на одном из ребер, при котором вогнутая грань асыка с углублением смотрит вверх. Первая по значимости позиция.
2. Тәйке - положение противоположное алшы. Более ровная грань асыка смотрит вверх. Вторая по значимости позиция.
3. Бүк - положение асыка плашмя, при котором выпуклая сторона смотрит вверх. Третья по значимости позиция.
4. Шік - положение асыка плашмя, при котором вогнутая сторона смотрит вверх. Четвертая по значимости позиция.

Тамара Александровна, енді ойынды бастайық, ережелерін еске салайық!

-Жақсы, бастайық!

Ведущий 2: Ребята, сейчас я высыплю  все асыки. (затем бросает их перед игроками. Дети со словами «ханталапай», быстро собирают асыки). Вы должны собрать асыки. Затем мы по считаем, и найдем у кого же асык  Хан. (Считают собранные асыки). У кого асык Хан, тот начинает игру, если попал в цель, то выигрывает асыки, а если промахнулся, то отвечает на вопросы. Для этого мы заранее приготовили интеллектуальные вопросы в соответствии с возрастными особенностями детей. Ребенок, правильно ответивший на вопрос, получает возможность стрелять в асыки. При повторном промахе, такая возможность предоставляется ребенку, у которого больше асыков. Если ребенок не смог выполнить задание, то право ответить на вопрос передается другому, как и право стрелять в асыки. Асыки мы по считали, нашли у кого асык Хан. Давайте перейдем в игровую зону. Каждый из Вас ставит 5 асыков для игры, и мы начинаем.

Ойын соңында әр қатысушы асықтарын санайды.

В конце игры каждый ребенок считает свои асыки.

Жеңімпаздар мадақталады.

Победители награждаются призами.

Құрметті көрермен, бүгін біз жарық, тартымды қазақтың ұлттық ойынын тамашаладық. Назарларыңызға рахмет! Сау болыңдар!

До свидания!

1. Қазақтың ұлттық тағамдарын ата- Назови казахские  национальные блюда (бешбармақ, бауырсақ, құрт)
2. Қазақтың ұлттық сусындарын ата-Назови казахские  национальные напитки - (қымыз, шұбат)
3. Қазақтың ұлттық ойындарын ата - Назови  казахские национальные игры (ханталапай, бәйге, көкпар)
4. Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптарын ата - Назови  казахские национальные музыкальные инструменты(домбыра, қобыз, сырнай)
5. Қазақтың ұлттық валютасы-Назови казахскую национальную валюту (теңге)
6. Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіл - қай тіл?

Государственный язык в Республике Казахстан? (қазақ тілі)

1. Қазақстан Республикасының астанасы қай қала?

Назовите столицу Республики Казахстан (Нұрсұлтан)